De onderzoeker Tom Harrijvan doet sinds 2018 promotieonderzoek naar de mogelijkheden van immuuntherapie bij darmkanker. Voor zijn onderzoek heeft hij de Pieter De Mulder Award gekregen. Die prijs stelt hem in staat om drie maanden kennis op te doen in het buitenland. ‘Geweldig, want daarmee kan ik mijn oncologische research verder verdiepen.’

Tom Harrijvan is overduidelijk blij met het winnen van de Pieter De Mulder Award. Hij is vrolijk en vertelt enthousiast over wat de prijs voor hem betekent.

“Ik kan hiermee mijn promotieonderzoek verder verdiepen. Ik ben de commissie die heeft besloten mij deze award toe te kennen, erg dankbaar. Met deze prijs is het voor mij mogelijk om kennis op te doen in het buitenland. Die ervaring kan mijn onderzoek verder helpen.”

De onderzoeker weet al precies waar hij naartoe wil: naar Amerika. “Daar zijn de onderzoeksgroepen expert op het gebied van een nieuwe techniek: CRISPR/Cas. Die tool wordt wereldwijd gezien als een grote doorbraak in de mogelijkheid van het aanpassen van DNA.”

Tom wil de nieuwe techniek tijdens zijn ervaringsstage in Amerika beter leren kennen. “Ik kan de techniek namelijk goed toepassen binnen mijn eigen onderzoek.”

“Ik snap dat mijn onderzoek om enige uitleg vraagt”, zegt Tom met een lach. “Met mijn onderzoek houd ik mij bezig met steuncellen en immuuncellen. De steuncellen, fibroblasten genoemd, komen net als de immuuncellen in heel ons lichaam voor. Alleen de fibroblasten in de nabijheid van een tumor, kunnen voor het karretje van de tumor worden gespannen. Ze helpen dan de tumor verder uit te groeien.”

“Een manier waarop een fibroblast dit kan doen, is het afremmen van het afweersysteem. Wij vermoeden dat een fibroblast negatieve signalen afgeeft. Daardoor kan een immuuncel een tumor niet meer adequaat opruimen.”

“Onze theorie is dat we de negatieve signalen van een steuncel moeten begrijpen. Dan kunnen nadenken over de mogelijkheden om die signalen te remmen. Het afweersysteem wordt daarmee weer in staat gesteld de tumor op te ruimen.”

Daarmee zegt Tom dat ons lichaam dus in principe prima in staat is om slechte cellen te doden. “Ja, ons immuunsysteem is in potentie in staat om kwaadaardige cellen zelf op te ruimen. Dat zie ik in het klein in een kweekschaal gebeuren”, vertelt hij.

“Daarom onderzoeken we hoe een steuncel een immuunreactie afremt. Want hoe kan het dat een immuuncel in het ene geval een tumor wel kan aanvallen en in het andere geval niet? We weten dat de steuncel daarin een belangrijke rol. Die geeft bepaalde signalen af en die moeten we zien te herkennen.”

Die puzzel probeert Tom nu op te lossen. Zijn promotieonderzoek loopt nog tot half 2021 met een mogelijk verlenging van een jaar. “Ik heb nog even. In die tijd hoop ik dat we een deel van de puzzel hebben opgelost.”
 

Natuurlijk hoopt Tom het liefst dat het onderzoek een revolutionaire nieuwe behandelmethode voor kanker oplevert. “Dat is alleen niet realistisch”, zegt hij. “Wat we wel voor elkaar kunnen krijgen, is begrijpen hoe een steuncel ervoor zorgt dat een immuuncel een tumor niet aanpakt. Als we dat weten, kunnen we manieren bedenken om in dit proces in te grijpen.”

Ongeveer 60 tot 70 procent van zijn tijd brengt Tom door in het laboratorium. “Ik werk daar met verschillende celtypes. Het celmateriaal krijgen we met toestemming van patiënten met darmkanker. Op de scopie-afdeling of na een operatie wordt er ook een stukje weefsel weggehaald voor ons onderzoek.”

Al die verschillende cellen doet Tom letterlijk in een kweekschaal. “Ik haal ze uit elkaar, doe ze bij elkaar. Doe er stofjes bij, haal er stofjes af. Ik kijk naar de reacties. Er zijn heel veel mogelijkheden.”

Tom hoopt dat zijn onderzoek meer inzicht gaat opleveren in hoe het immuunsysteem in dikkedarmkanker wordt geremd. “We zien bij andere vormen van kanker, zoals huid- en longkanker, dat immuuntherapie bij een deel van de patiënten effectief is en daar nu ook steeds meer wordt toegepast.”

Bij dikkedarmkanker is er op dit moment slechts een kleine groep patiënten die mogelijk baat heeft bij immuuntherapie. De immuuntherapie wordt bij deze vorm van kanker dan ook niet vaak toegepast.

“Hopelijk krijgen we met ons onderzoek aanwijzingen om het immuunsysteem toch in staat te stellen om darmtumoren te herkennen en op te ruimen. Dan zouden we in de toekomst darmtumoren kunnen proberen te behandelen met immuuntherapie.”

Wilt u op de hoogte blijven van de winnaar van de Pieter De Mulder awards? Voer dan uw gegevens in.

Pfizer houdt u graag op de hoogte over voor uw vakgebied relevante geneesmiddelen van Pfizer (alleen voor beroepsoefenaars in de zin van art 3.1d De Gedragscode Geneesmiddelen), geaccrediteerde deskundigheidsbevordering en praktijkvoering, ook via e-mail. Hiervoor hebben wij wel uw toestemming nodig.