20 september 2023  |  Ingrid de Caluwé

“Op veel beleidsterreinen gaat het werk door, ook nu het kabinet demissionair is.” Zo zei de Koning het dinsdag 19 september in zijn Troonrede. Als je bedenkt hoelang de laatste formatie duurde (bijna 10 maanden) en hoe complex het huidige politieke landschap is, zou het zomaar vele maanden kunnen duren, voordat het volgende kabinet beëdigd wordt. Daarom is het heel belangrijk dat het meeste werk door kan gaan.

Traditioneel wordt een groot aantal onderwerpen door de Tweede Kamer controversieel verklaard, wanneer er een kabinet valt. Dat betekent dat wetgeving en/of beleid niet meer behandeld mag worden door de Eerste of de Tweede Kamer, zolang er een demissionair kabinet is.

Deze keer is maar heel weinig beleid controversieel verklaard. Voor gezondheidszorg betekent dit dat bijna alles door kan gaan. Alhoewel: door de campagne zullen veel debatten worden geschrapt en na de verkiezingen komen veruit de meeste zorgwoordvoerders niet terug in de Kamer. Dat betekent dat nieuwe mensen zich helemaal moeten inwerken op de zorgdossiers. Ze worden ook pas op 6 december beëdigd, en twee weken later volgt alweer het Kerstreces. Ondanks het feit dat het werk op vele terreinen doorgaat, ontstaat er zodoende dus wél degelijk een behoorlijke vertraging.

Over de zorg zei de Koning onder andere: “Het Nationaal Preventieakkoord draagt eraan bij dat Nederlanders gezonder kunnen leven, met als een van de belangrijke doelen een rookvrije generatie in 2040.” Dit laatste is alleen maar toe te juichen. Roken verhoogt onder andere het risico op hart- en vaatziekten en diverse kankers. En hoe meer en hoe langer je rookt, des te hoger het risico. Zodoende heeft stoppen met roken altijd zin.

Preventie gaat verder dan gezond eten, sporten en niet roken. In de begroting van VWS voor 2024 wordt ook aangegeven dat bevolkingsonderzoek en vaccinaties tot de belangrijke preventieve maatregelen behoren. Zo wordt er geld gereserveerd voor belangrijke organisaties - zoals RIVM en Cib (Centrum Infectieziektebestrijding) - voor onderzoek, coördinatie en uitvoering.

Maar helaas, er komt geen extra geld voor de vaccins zélf. De Tweede Kamer heeft minister Kuipers de afgelopen maanden herhaaldelijk gevraagd om nieuwe vaccins op te nemen in het Rijksvaccinatieprogramma. Het ging om vaccinaties waarvoor de Gezondheidsraad een positief advies had gegeven. De minister heeft aangegeven dat er helaas geen budget was voor het uitbreiden van het vaccinatiepakket. Nu is er in de begroting van 2024 wederom geen geld bijgekomen, waardoor er ook volgend jaar nauwelijks ruimte is voor nieuwe vaccins. Dat is betreurenswaardig maar met constructief overleg moet er een mogelijkheid om die nieuwe vaccins al in 2024 te kunnen aanbieden aan kinderen en volwassenen die er baat bij hebben en niet nodeloos te moeten wachten tot 2025.

Ondertussen maakt het kabinet zich grote zorgen over de houdbaarheid van de zorgkosten. Vaccins zouden hieraan kunnen bijdragen. Ze werken preventief en ze voorkomen niet alleen zorg, maar ook zorgkosten. Immers, iedere Nederlander die niet ziek wordt, omdat hij of zij is gevaccineerd, blijft langer gezond én bespaart (hoge) zorgkosten voor een ziekte die wordt voorkomen.

Regeren is vooruitzien. En hoewel het kabinet demissionair is, de Kamer is dit niet. En er is in de Kamer nu al een meerderheid in te vinden die méér vaccinaties wil toevoegen aan het zorgpakket. Daarom is het nu al tijd voor actie.

Want hoewel het begrotingsdebat van VWS zal plaatsvinden na de verkiezingen van 22 november, is het aan de kamerleden om nu al de geesten rijp te maken en alles op te lijnen voor een snelle implementatie Vervolgens is het aan de nieuwe Kamerleden om tijdens die begrotingsbehandeling alsnog budget te vinden voor het uitbreiden van het vaccinatiepakket, want met constructief overleg moet er een mogelijkheid gevonden kunnen worden om die nieuwe vaccins al in 2024 te kunnen aanbieden aan kinderen en volwassenen die er baat bij hebben zodat ze niet nodeloos moeten wachten tot 2025.

Makkelijk zal dit niet zijn, al was het alleen al omdat hopelijk de tabaksaccijns terug gaat lopen, maar gezien de positieve impact van vaccins op de lange termijn moet dit toch kunnen lukken. Regeren is vooruitzien niet waar?

Ingrid de Caluwé
Director Policy & Public Affairs